W związku z wejściem w życie programu Bezpieczny Kredyt 2%, coraz więcej osób rozważa zaciągnięcie kredytu hipotecznego na zakup mieszkania. Wskazuje na to wyraźnie liczba składanych wniosków. Tak jak w przypadku każdego innego kredytu, aby go otrzymać, trzeba spełnić określone warunki. Innymi słowy, trzeba mieć zdolność kredytową. Niestety czasami sytuacja finansowa potencjalnego kredytobiorcy nie jest na tyle różowa, aby tę zdolność posiadał. Pojawia się zatem pokusa, aby we wniosku kredytowym wskazać nieprawdę. Poniższy tekst ma za zadanie odpowiedzieć na pytanie, co grozi za podanie nieprawdziwych danych we wniosku kredytowym?
Oszustwo finansowe (art. 297 k.k.)
Kwestię podania nieprawdy przy staraniu się o kredyt w pierwszej kolejności należy rozważyć w oparciu o art. 297 k.k. Zgodnie z tym przepisem:
„Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”
Powyższy typ przestępstwa jest określany niekiedy jako oszustwo finansowe lub oszustwo kredytowe. Jest to przestępstwo formalne. Oznacza to, że karalne jest samo podanie nieprawdziwych informacji, bez względu na okoliczność, czy doprowadziło to do udzielenia kredytu czy też nie. Ustawodawca bardzo mocno chroni tutaj dobro prawne w postaci uczciwego dostępu do finansowania publicznego.
Oszustwo (art. 286 k.k.)
Należy podkreślić, że jeżeli na podstawie nieprawdziwych informacji dojdzie do udzielenia kredytu i jego wypłaty, taki kredytobiorca może podlegać także odpowiedzialności karnej za zwykłe oszustwo. Zgodnie z art. 286 k.k.
„Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”
Przekazanie nieprawdziwych informacji we wniosku kredytowym jest właśnie wprowadzeniem w błąd, o którym mowa w przytoczonym przepisie. Na tym etapie dochodzi już do ochrony mienia banku, który ma prawo powierzyć swoje pieniądze wyłącznie osobom, które spełniają określone przez bank warunki. Nie ma przy tym znaczenia, że zdaniem kredytobiorcy określone informacje były nieistotne. Ważny jest jedynie punkt widzenia banku. Dodatkowo, co może być najbardziej nieoczywiste, nie ma żadnego znaczenia to, czy kredyt jest spłacany. Nawet jeżeli każda rata jest opłacana regularnie nie zmienia to faktu, że doszło do popełnienia przestępstwa. Z perspektywy prawnokarnej regulowanie należności zgodnie z umową ma znaczenie jedynie z perspektywy wymiaru kary i ewentualnego obowiązku naprawienia szkody.
Nieprawdziwe dane we wniosku o kredyt
W praktyce można spotkać się z różnymi przypadkami dotyczącymi nieprawdy. Najbardziej powszechne są nierzetelne informacje odnośnie wysokości zarobków lub też formy zatrudnienia. Kwestie te są jednak łatwo weryfikowalne poprzez zaświadczenia wystawione przez pracodawcę czy też obowiązek przedłożenia kserokopii umowy o pracę. Często też zdarza się, że przekazanie nieprawdziwych informacji polega na zatajeniu informacji istotnej, np. o wysokości zobowiązań przyszłego kredytobiorcy. Dla banku taka informacja jest ważna, ponieważ na jej podstawie szacuje, czy ktoś będzie w stanie poradzić sobie z obsługą wszystkich zobowiązań.
Zatajenie informacji o pożyczce na wkład własny
Bardzo często można spotkać się z sytuacją, że brakuje jakieś kwoty do zebrania wkładu własnego, umożliwiającego zaciągnięcie kredytu. Kredytobiorcy pożyczają zatem brakującą kwotę, nie wskazując tego jako istniejącego zobowiązanie. Nierzadko nie chodzi tu o złą wolę, a to, że skoro mają te pieniądze zwrócić w niedługim czasie lub też jest to pożyczka od rodziny, nie traktują tego jako „prawdziwego zobowiązania”. Jest to jednak zobowiązanie jak każde inne i brak poinformowania o nim może skutkować odpowiedzialnością karną.
Jaka kara za podanie nieprawdziwych danych we wniosku kredytowym?
Sama kara za podanie nieprawdziwych informacji we wniosku kredytowym wynosi od 3 miesięcy do lat 5. W przypadku oszustwa, zagrożenie karą jest wyższe i wynosi od 6 miesięcy do lat 8. Podkreślić jednak trzeba, że jeżeli szkoda (tutaj wartość wypłaconego kredytu) przewyższa kwotę 200.000 zł, wówczas zagrożenie karą będzie wynosić od 1 roku do lat 10. Kara za oszustwo jest zatem bardzo poważna.
Oszustwo kredytowe pomoc
Odpowiedzialność za podanie nieprawdziwych danych we wniosku kredytowym jest bardzo poważna. Często może ona wynikać z przysłowiowej „głupoty”. Do obrony swoich praw trzeba podejść kompleksowo, odnajdując wszystkie okoliczności, które będą przemawiały na korzyść oskarżonego
Adwokat dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
Kancelaria Adwokacka
ul. Rynek Dębnicki 6/3
30-319 Kraków
Telefon: 12 307 21 26
Mail: [email protected]