Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje każdemu pracownikowi. Powinno być bezwzględnie wykorzystywane w naturze, a zatrudniony nie może się go zrzec. Co jednak jeśli urlop będzie zmarnowany? Czy w takim przypadku przysługuje roszczenie odszkodowawcze? 

Czym jest zmarnowany urlop?

Pojęcie nieudanego wypoczynku urlopowego jest bardzo szerokie – to co dla jednych będzie trudną do zaakceptowania sytuacją, dla innych nie będzie stanowiło żadnego problemu. O tym czy urlop jest zmarnowany decydują więc okoliczności danej sprawy oraz nastawienie osoby, która przebywała na wypoczynku i oczekiwała zupełnie innych wakacji.

Zmarnowany urlop może pojawić się np. wtedy, gdy warunki oferowane przez biuro turystyczne odbiegają znacząco od jakichkolwiek standardów, gdy dojdzie do wypadku z powodu złej organizacji wycieczki, czy wreszcie, gdy wczasowicz zatruje się wskutek nieświeżego jedzenia serwowanego na stołówce.

Tak naprawdę o zmarnowanym urlopie możemy mówić już wtedy, gdy oferowane wcześniej warunki wypoczynkowe odbiegają od tego, co urlopowicz zastanie w rzeczywistości – i to nawet w niewielkim stopniu. Jeśli urlop nie będzie przebiegał zgodnie z planem, niezadowolonemu klientowi przysługują konkretne roszczenia względem biura podróży.

Odpowiedzialność za wykonanie usług turystycznych

Każde biuro turystyczne jest odpowiedzialne względem swoich klientów za prawidłowe wykonanie zawartej umowy. Innymi słowy, oferowany urlop musi być zgodny ze wszystkimi zapewnieniami ze strony organizatora takiego wypoczynku, zaś wszelkie odstępstwa uzasadniają wystąpienie z roszczeniem odszkodowawczym.

Zgodnie z treścią art. 48 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, organizator turystyki ponosi odpowiedzialność za wykonanie usług turystycznych objętych umową o udział w imprezie turystycznej, bez względu na to, czy usługi te mają być wykonane przez organizatora turystyki, czy przez innych dostawców usług turystycznych.

Podróżny musi zawiadomić o nieprawidłowościach organizatora turystyki niezwłocznie, w miarę możliwości w trakcie trwania imprezy turystycznej, z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy, o stwierdzeniu niezgodności. Jeżeli którakolwiek z usług turystycznych nie jest wykonywana zgodnie z umową o udział w imprezie turystycznej, organizator turystyki usuwa niezgodność, chyba że jest to niemożliwe albo wiąże się z kosztami, które są niewspółmiernie wysokie w stosunku do zakresu niezgodności i wartości usług turystycznych, których one dotyczą. Jeżeli organizator turystyki nie usunie niezgodności w rozsądnym terminie wyznaczonym przez podróżnego, podróżny może dokonać tego sam i wystąpić o zwrot poniesionych, niezbędnych wydatków. Podróżny nie jest zobowiązany do wyznaczenia terminu, jeżeli organizator odmówi usunięcia niezgodności lub gdy z okoliczności wynika, że niezgodność powinna być usunięta niezwłocznie.

Organizator turystyki, który w czasie trwania danej imprezy turystycznej nie wykonuje przewidzianych w umowie o udział w imprezie turystycznej usług stanowiących istotną część tej imprezy, jest obowiązany, bez obciążania podróżnego dodatkowymi kosztami, wykonać w ramach tej imprezy odpowiednie świadczenia zastępcze, również w przypadku, gdy uzgodniony w umowie o udział w imprezie turystycznej powrót podróżnego do miejsca rozpoczęcia podróży nie został zapewniony. Jeżeli jakość świadczeń zastępczych jest niższa od jakości usługi określonej w programie imprezy turystycznej, organizator turystyki przyznaje podróżnemu odpowiednie obniżenie ceny imprezy turystycznej.

Podróżny może odrzucić zaproponowane świadczenia zastępcze tylko wtedy, gdy nie są one porównywalne z tym, co zostało uzgodnione w umowie o udział w imprezie turystycznej, lub jeżeli przyznana obniżka ceny jest nieodpowiednia. W przypadku gdy niezgodność istotnie wpływa na realizację imprezy turystycznej, a organizator turystyki nie zdoła usunąć tej niezgodności w rozsądnym terminie wyznaczonym przez podróżnego, podróżny ma prawo do rozwiązania umowy o udział w imprezie turystycznej bez opłaty za jej rozwiązanie.

Jeżeli impreza turystyczna obejmuje transport podróżnych, organizator turystyki zapewnia powrót podróżnego do kraju równoważnym środkiem transportu niezwłocznie i bez obciążania podróżnego dodatkowymi kosztami.  Jeżeli nie jest możliwe zaproponowanie świadczeń zastępczych lub podróżny je odrzuci, wówczas podróżny jest uprawniony do uzyskania obniżenia ceny lub odszkodowania, lub zadośćuczynienia, bez rozwiązywania umowy o udział w imprezie turystycznej. W przypadku gdy niemożliwe jest zapewnienie powrotu podróżnego do kraju zgodnie z umową o udział w imprezie turystycznej z powodu nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności, organizator turystyki ponosi koszty niezbędnego zakwaterowania podróżnego, w miarę możliwości o kategorii równoważnej do określonej w umowie o udział w imprezie turystycznej, przez okres do 3 nocy.