Prawo medyczne pozostaje w ścisłym związku z przepisami Kodeksu cywilnego. Te zaś wyraźnie wskazują, że w określonych przypadkach poszkodowanemu należne jest stosowne odszkodowanie. Konieczne jest jednak wykazanie związku przyczynowego pomiędzy błędem lekarza a powstałą szkodą.
Czym jest odszkodowanie?
Odszkodowanie za błędy medyczne jest formą rekompensaty wypłacanej poszkodowanemu przez sprawcę określonego zdarzenia. W praktyce przyjmuje ono najczęściej formę pieniężną, rzadziej jako naprawa fizyczna uszkodzonej rzeczy. Pamiętajmy, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.
Naprawienie szkody
Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.
Szkoda na ciele
Zgodnie z treścią art. 444 Kodeksu cywilnego, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.
Szkoda a błąd medyczny
Błędy medyczne są zdarzeniami, które również mogą skutkować nabyciem prawa do stosownego odszkodowania. Poszkodowany lub członkowie jego najbliższej rodziny muszą jednak wykazać, że tego rodzaju szkoda powstała wskutek określonego działania lub zaniechania ze strony personelu medycznego.
Błędem w sztuce lekarskiej nazwiemy czynność bądź zaniechanie lekarza w zakresie diagnozy i terapii, niezgodną z nauką medycyny w zakresie dla lekarza dostępnym. Błędem medycznym nazwiemy więc nieumyślne działanie, zaniedbanie lub zaniechanie lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej lub osoby wykonującej inny zawód medyczny, które powodują powstanie szkody u pacjenta.
przy ocenie postępowania personelu medycznego brana jest pod uwagę staranność w diagnozowaniu i leczeniu. Należy więc dowieźć nie tylko, że diagnoza została błędnie postawiona lub leczenie nieprawidłowo przeprowadzone zgodnie ze stanem wiedzy, ale również, że lekarz (lub inny przedstawiciel zawodu medycznego) nie wykazał się należytą starannością.
Zgłoszenie błędu medycznego
Prawo żądania odszkodowania za popełniony błąd medyczny uzależnione jest nie tylko od wykazania związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem przedstawiciela zawodu medycznego, a powstaniem szkody w ciele pacjenta, ale także od terminowego zgłoszenia całego zdarzenia. Poszkodowany pacjent (lub członkowie jego rodziny, gdy pacjent nie żyje lub jego stan zdrowia nie pozwala mu na samodzielnie działanie) ma 3 lata na zgłoszenie błędu medycznego od momentu, uwidocznienia się jego skutków. W praktyce termin ten rozpoczyna swój bieg od chwili, gdy pacjent zauważył pogorszenie się stanu zdrowia wskutek popełnionego błędu. Oczywiście skutki omawianego błędu mogą pojawić się znacznie później, dlatego pacjent może ubiegać się o odszkodowanie za błąd w sztuce lekarskiej do 3 lat od pojawienia się uszczerbku na zdrowiu, a ten może pojawić się nawet 10 lat po zdarzeniu medycznym.
Wysokość odszkodowania za błędy medyczne jest uzależniona od rodzaju danego zdarzenia, stopnia zawinienia sprawcy oraz wielkości popełnionej szkody. Stosunkowo największe odszkodowania można uzyskać, gdy pacjent doznał trwałego, a więc nieodwracalnego uszczerbku na zdrowiu, względnie zmarł na skutek zaistniałych powikłań.